MedicineConnect
Wellbeing
Wellbeingcampagne :
De gezondheid van uw patiënten is van onschatbare waarde... Het toevoegen van dimensies van welzijn aan de behandeling kan bijdragen tot betere therapeutische resultaten1. Daarom hebben we een "WellBeing"-campagne ontwikkeld op basis van 5 pijlers: slaap, voeding, lichaamsbeweging, mindfulness en sociale connectiviteit.
Deze diensten zijn voornamelijk gericht op depressieve patiënten, maar kunnen van nut zijn voor alle typen patiënten die zich zorgen maken over het behoud van hun welzijn. Hieronder vindt u de 5 brochures.

Slaapbrochure :
« Slapeloosheid overwinnen en het bereiken van een goede nachtrust ».
De 1ste van de 5 pijlers om het welzijn van uw patiënten te verbeteren.
Download hier de brochure

Brochure over voeding :
« Voeding optimaliseren ».
De 2de van de 5 pijlers om het welzijn van uw patiënten te verbeteren.
Download hier de brochure

Brochure over lichaamsbeweging :
« Verlicht depressie door het welzijn te verbeteren dankzij lichaamsbeweging ».
De 3de van de 5 pijlers om het welzijn van uw patiënten te verbeteren.
Download hier de brochure

Brochure over Mindfulness :
« Verlicht depressie door het welzijn te verbeteren via mindfulness ».
De 4de van de 5 pijlers om het welzijn te verbeteren.
Download hier de brochure

Brochure over Sociale Verbondenheid :
« Verlicht depressie door het welzijn te verbeteren via sociale connectiviteit ».
De 5de en laatste pijler om het welzijn te verbeteren.
Download hier de brochure
VIA-2023-0051-N – 02-23
Referentie :
1. FAVA, G., RAFANELLI, C., CAZZARO, M., CONTI, S., & GRANDI, S. (1998). Well-being therapy. A novel psychotherapeutic approach for residual symptoms of affective disorders. Psychological Medicine, 28(2), 475-480
Rol van neurotransmitters in de keuze van een antidepressivum
Hoe een antidepressivum kiezen?
Volgens prof. dr. Constant, psychiater, is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke symptomen van een patiënt1. Er is een breed gamma aan antidepressiva beschikbaar. Niet alle antidepressiva hebben echter hetzelfde werkingsmechanisme. Zij beïnvloeden dus ook verschillende neurotransmitters. En net daarom is het belangrijk om in uw keuze rekening te houden met de specifieke symptomen van een patiënt.
Tijdens het webinar van prof. dr. Constant kregen wij een opfrissing.
Op welke symptomen hebben de verschillende neurotransmitters invloed1?
- Serotonine:
- Stemming, angst, eetlust, slaap, temperatuurregeling
- Misselijkheid, bloedplaatjesfunctie, seksuele functie
- Noradrenaline:
- Aandacht, angst, stemming
- Opwinding, energie
- Dopamine:
- Motivatie, plezier, beloning
- Motorische functie
Ook bij de keuze van een add-on antidepressivum is het belangrijk rekening te houden met de rol van neurotransmitters1. Zijn er symptomen waar er bij de patiënt wél verbetering is met een eerste antidepressivum? Welke symptomen verbeteren niet? En welke neurotransmitter heeft invloed op deze symptomen? Inwerken op verschillende neurotransmitters kan namelijk een synergetisch effect hebben1.
Meer weten? Het webinar van prof. dr. Constant is beschikbaar met engelse ondertitels.
Referentie :
- Webinar ‘Combattre la dépression’. Prof. Dr. Constant. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Depressie: het belang van een goede anamnese aan de hand van een casus
Durft u als arts doorvragen? Prof. dr. Constant, psychiater, benadrukt het belang van een goede anamnese bij het stellen van een diagnose van depressie. Tijdens het webinar ‘depressie bestrijden in de huisartsenpraktijk’ demonstreerde hij het belang van doorvragen met een klinische casus. Deze casus leert ons dat doorvragen bijkomende of andere aandoeningen aan het licht kan brengen.
De casus:
- Man van 24 jaar
- 6 maanden geleden: eerste depressie
- Succesvol behandeld met escilatopram 10 mg.
- Na acht weken stopte de patiënt met de behandeling omdat hij zich beter voelde.
- Recent: patiënt presenteert zich opnieuw met een depressieve episode
- Escilatopram 10 mg heeft niet meer het gewenste resultaat
Wat blijkt na een eerste anamnese?
De patiënt vertoont ook andere symptomen naast somberheid en anhedonie.
- Angst
- Hypersomnie
- Hyperfagie
- Latente zelfmoordgedachten
- Ernstige psychomotorische achterstand
Waar moet u als arts in dit geval rekening mee houden?
Tijdens het webinar werd ons deze vraag letterlijk gesteld. Uit de interactieve rondvraag bleek dat 80% van de aanwezige artsen overweegt te testen op hypothyreoïdie. Terecht volgens de professor. Bij deze patiënt bleek dit echter niet het geval te zijn.
Waaraan denkt u nog bij hypersomnie en hyperfagie?
Volgens prof. dr. Constant is het belangrijk om bij hypersomnie en hyperfagie te denken aan een seizoensgebonden depressie. Hier is niet enkel sprake van ‘de blues.’ Sommige mensen hebben echt elk jaar in een bepaald seizoen symptomen van depressie. Daarom is het belangrijk na te gaan of de verstoring van slaap- en eetgewoonten seizoensgebonden is. In dit geval bleek dat niet het geval te zijn.
Wat speelt er dan wel bij deze patiënt met depressieve klachten, hypersomnie en hyperfagie?
Bipolaire depressie was de laatste keuzemogelijkheid in de interactieve vraag, gekozen door 20% van de aanwezige artsen. prof. dr. Constant kwam uiteindelijk tot deze conclusie bij deze patiënt door te blijven doorvragen.
- Hij bevroeg expliciet rond manische episodes:
- Heeft de patiënt te veel geld uitgegeven?
- Heeft de patiënt seksuele risico's genomen?
- Ook belangrijk om te bevragen:
- Was er een uitlokkende factor?
- Komt bipolaire depressie voor in de familie?
Uiteindelijk bleek dat de patiënt toch riskante beslissingen had genomen. Dit in combinatie met symptomen als hypersomnie, hyperfagie, psychomotorische retardatie en een loodzwaar gevoel in de ledematen wees op een bipolaire depressie en er werd besloten naast een antidepressivum ook een thymostabilisator (lithium) aan de behandeling toe te voegen.
Dit voorbeeld toont aan hoe belangrijk een goede anamnese is voor een juiste diagnose. Het is volgens prof. dr. Constant namelijk niet ongewoon dat een bipolaire stoornis onopgemerkt blijft.
Meer weten? Het webinar van prof. dr. Constant is beschikbaar met engelse ondertitels.
Referentie :
- Webinar ‘Combattre la dépression’. Prof. Dr. Constant. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Depressie aanpakken: bewegen werkt en focussen op de positieve zaken ook!
Tijdens een webinar over de behandeling van depressie in de huisartsenpraktijk kregen we uitgebreide informatie rond diagnostiek van depressie en de rol van antidepressiva en psychotherapie. Prof. dr. Demyttenaere, psychiater-psychotherapeut, benadrukte echter ook de rol van beweging en het focussen op positieve zaken.
Het onderzoek is zeer duidelijk: deze ogenschijnlijk ‘kleine’ zaken hebben een grote impact.
Beweging, ter preventie van – en voor de behandeling van depressie
Doorheen de presentatie haalt prof. dr. Demyttenaere het belang aan van beweging. Ter preventie van, maar ook in de behandeling van depressie. Aan de hand van een recente meta-analyse zien we dat er bij mensen met een hoog niveau van fysieke beweging 17% minder kans is op het ontwikkelen van depressie.
Hoewel mensen in het dieptepunt van een depressie niet aan bewegen toekomen is dit toch cruciaal van zodra de patiënt daartoe in staat is. Fysieke activiteit heeft een behoorlijk additief effect in de behandeling van depressie. Bewegen werkt!
Bekijk het positief
Ook focussen op de positieve zaken heeft een belangrijke invloed van zodra dit mogelijk is bij de patiënt. De faciale uitdrukking van positieve emoties of elke avond stilstaan bij wat er wel positief was die dag zijn kleine zaken, maar door herhaling is de impact hiervan enorm.
En wat is uiteindelijk dé beste behandeling aldus prof. dr. Demyttenaere? “Laughter is the best medicine.”
Bent u benieuwd naar wat prof. dr. Demyttenaere heeft gedeeld tijdens het webinar betreffende de behandeling van depressie?
Referentie :
- Webinar ‘Depressie behandelen in de huisartsenpraktijk.’ Prof. Dr. Demyttenaere. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Let op deze 3 zaken bij het stellen van de diagnose depressie
Patiënten met een depressie presenteren zich vaak met vage klachten. Hoe stelt u dan de diagnose?
De DSM-5 criteria1 helpen bij het stellen van de diagnose van een zware depressieve stoornis. Toch zijn hier enkele aanvullingen mogelijk. Deze kregen wij van prof. dr. Demyttenaere. Hij is psychiater-psychotherapeut, met een klinische en wetenschappelijke focus op angst en depressie. Hij nam ons mee in een boeiend verhaal rond depressie. Al snel bleek dat een depressie niet altijd even duidelijk te definiëren is.
Wat is de definitie van depressie? “Dat ik het niet weet.”, aldus prof. dr. Demyttenaere2
We kunnen leunen op de criteria voor depressie zoals omschreven in de DSM-51, maar in de klinische realiteit is het niet altijd zo duidelijk zegt prof. dr. Demyttenaere. De patiënt presenteert zich vaak met een ‘vage’ klacht als vermoeidheid en soms zit er zelfs een evolutie in de klachten. Een oorspronkelijke klacht die doet denken aan burn-out, zoals vermoeidheid door moeilijkheden op het werk, kan later toch ernstiger blijken en ook op sociaal en familiaal vlak aanwezig zijn.
Hoe dan de diagnose van depressie stellen2?
1. Vooreerst wijst prof. Demyttenaere op het belang van active monitoring
Zorg ervoor dat u de patiënt op regelmatige tijdstippen terugziet, zeker in geval van twijfel of onduidelijkheid. Een echt depressieve patiënt zal namelijk niet gemotiveerd zijn om terug te komen bij de arts. Blijf de patiënt dus evalueren!
2. De DSM-5 criteria1 kunnen dienen als houvast bij de evaluatie
A. Minstens vijf van de volgende symptomen gedurende een periode van ten minste twee weken:
- bijna de hele dag een depressieve stemming en dat bijna elke dag;
- anhedonie, een duidelijke afname van interesse of plezier in bijna elke activiteit en dat bijna elke dag;
- bijna elke dag gewichtsverlies of -toename, of een toe- of afname van de eetlust;
- slapeloosheid of hypersomnie;
- psychomotorische onrust of remming;
- vermoeidheid of verlies van energie;
- gevoelens van waardeloosheid of overmatig schuldgevoel;
- verminderd denk- of concentratievermogen of besluiteloosheid;
- terugkerende suïcidale gedachten.
B. Verminderd sociaal of professioneel functioneren
C. Het ziektebeeld kan niet toegeschreven worden aan een bepaalde stof of een andere medische aandoening (zoals hypothyreoïdie) of psychiatrische aandoening (zoals schizofrenie of schizoaffectieve stoornis)
3. De professor geeft 3 belangrijke aanvullingen:
- Wat met de positieve stemming van de patiënt? Kijk niet enkel naar de aanwezigheid van een sombere stemming, maar ook naar het gebrek aan een positieve stemming. Dit zijn grotendeels onafhankelijke dimensies.
- Beschouw het criterium ‘verminderde interesse of plezier’ als het meest specifieke. Het is dit symptoom dat depressie het meest onderscheidt van angststoornissen of somatoforme stoornissen en andere. Prof. Demyttenaere voegt er zelfs aan toe dat het opnieuw ervaren van interesse of plezier voor patiënten hét belangrijkste aspect is om zich genezen te voelen.
- In geval van depressie doorstroomt het álle levensdomeinen: werk-, sociaal- en familieleven. Tel niet enkel symptomen op, maar kijk wat de impact is op het leven van de patiënt. De definitie in de DSM-51 blijft vaag over het criterium ‘Verminder sociaal of professioneel functioneren.’ Wanneer is dit klinisch significant?
Bij een depressie is het hele leven doorspekt door de sombere stemming. Als een patiënt aangeeft dat het op professioneel en privé vlak moeilijk gaat, maar dat deze nog met veel plezier een voetbalmatch bijwoont is het geen depressie.
Het vaststellen van een depressie is geen exacte wetenschap. Dat was snel duidelijk tijdens het webinar met prof. dr. Demyttenaere. De DSM-5 criteria1 kunnen als leidraad dienen. De aanvullingen die we meekregen van de professor bieden een extra houvast.
Bent u benieuwd naar wat prof. dr. Demyttenaere heeft gedeeld tijdens het webinar betreffende de behandeling van depressie?
Referentie :
- Mini DMS 5, diagnostische criteria, Elsevier Masson, 2015.
- Webinar ‘Depressie behandelen in de huisartsenpraktijk.’ Prof. Dr. Demyttenaere. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Bipolaire depressie blijft vaak onopgemerkt. 3 belangrijke aspecten bij de diagnose.
Een bipolaire depressie blijft vaak onopgemerkt. Ze wordt dan beschouwd als een zware depressieve stoornis. Wij kregen meer informatie rond de diagnostiek van bipolaire depressie tijdens een webinar van prof. dr. Constant, psychiater.
Diagnose van bipolaire depressie1
Voor de diagnose van een bipolaire depressie is het belangrijk te kijken naar 3 aspecten: de symptomen, het verloop van de ziekte en familiale antecedenten.
De waarschijnlijkheid van een diagnose van bipolaire depressie moet worden overwogen als ≥ 5 van de volgende zaken aanwezig zijn:
1. Symptomen
- Hypersomnie en/of behoefte aan dutjes overdag
- Hyperfagie en/of gewichtstoename
- Andere atypische depressieve symptomen zoals een loodzwaar gevoel in de ledematen
- Psychomotorische achterstand
- Psychotische kenmerken en/of pathologisch schuldgevoel
- Stemmingsinstabiliteit / manische symptomen
2. Verloop van de ziekte
- Vroeg begin van de eerste depressie (< 25 jaar)
- Meerdere episodes van depressie (≥ 5)
3. Familiale antecedenten van bipolariteit
Verschillende respons op antidepressiva1
Bij het starten van een behandeling met antidepressiva (zonder stabilisator: lithium) zien we ook een andere respons bij de bipolaire stoornis dan bij de depressieve stoornis. Prof. dr. Constant bespreekt een onderzoek naar de behandeling met antidepressiva voor beide stoornissen.
- Uitblijven reactie op antidepressiva. Na het starten van een antidepressivum reageerde 51,3% van de patiënten met een bipolaire stoornis niet op de behandeling, vergeleken met 31,6% van de patiënten met een depressieve stoornis.
- Verlies van effect antidepressiva. De studie toont ook aan dat patiënten met een bipolaire stoornis meer kans hebben om het effect van een antidepressivum te verliezen na een eerste respons, 53,8% vergeleken met 15,8% bij patiënten met een depressieve stoornis.
- Optreden manische episodes. Het grootste verschil wordt waargenomen in de progressie naar een manische episode na aanvang van een antidepressivum, dit komt voor in 48,8% van de gevallen bij de bipolaire stoornis en niet bij patiënten met een depressieve stoornis.
Gezien de impact van manische episodes is het belangrijk om de diagnose van bipolaire depressie te stellen. Kijken naar zowel de symptomen, het verloop van de ziekte en familiale antecedenten kan hierin helpen. Patiënten met een bipolaire depressie reageren ook anders op antidepressiva (zonder stabilisator: lithium) dan patiënten met een depressieve stoornis. Het stellen van de diagnose is cruciaal om de correcte behandeling op te starten.
Meer weten? Het webinar van prof. dr. Constant is beschikbaar met engelse ondertitels.
Referentie :
- Webinar ‘Combattre la dépression’. Prof. Dr. Constant. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Therapieresistente depressie: risicofactoren en pseudoresistentie
Heeft elke depressieve patiënt die niet reageert op behandeling een echte therapieresistente depressie? Neen. Prof. dr. Constant, psychiater, helpt ons het verschil te maken tussen een echte therapieresistente depressie en pseudo-resistentie.
Is de patiënt therapietrouw?
Het komt wel vaker voor. Een patiënt die aangeeft geen resultaat te zien van een behandeling...
die hij eigenlijk niet correct inneemt.
Een eerste belangrijk aspect om na te gaan is dus de therapietrouw van de patiënt. Het spreekt voor zich dat een behandeling niet het gewenste effect kan hebben als de patiënt deze niet correct volgt. Het uitblijven van effect is hier uiteraard pseudo-resistentie.
Zijn er andere problematieken die gelijkaardige symptomen kunnen geven?
Wanneer een patiënt niet reageert op een behandeling is het belangrijk om aandacht te hebben voor bepaalde aandoeningen die gelijkaardige symptomen kunnen geven. Onderstaande lijst kregen wij mee van prof. dr. Constant om in het achterhoofd te houden. In dit geval zou er ook sprake kunnen zijn van pseudo-resistentie.
- Somatisch (hypothyreoïdie, anemie, anorexia, Cushing's)
- Neurologisch (Parkinson, beginnende dementie)
- Medicijnen (bètablokkers, corticosteroïden, mefloquine)
- Toxisch (alcohol, cannabis, cocaïne of amfetamine ontwenning)
- Persoonlijkheidsstoornissen (borderline, obsessioneel, histrionisch)
- Psychiatrisch (paniekstoornis, sociale fobie)
Wat zijn nu de risicofactoren voor een echte therapieresistente depressie?
- Oudere patiënten
- Chronische depressie
- Lage sociale steun
- Psychosociale factoren die ten grondslag liggen aan depressie
- Specifieke genetische aanleg
Welke mogelijke oplossingen zijn er in geval van therapieresistentie?
- Combineer antidepressiva met psychotherapie
- Veranderen van antidepressiva
- Het combineren van antidepressiva
- Het combineren van antidepressiva met antipsychotica
Meer weten? Het webinar van prof. dr. Constant is beschikbaar met engelse ondertitels.
Referentie :
- Webinar ‘Combattre la dépression’. Prof. Dr. Constant. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Uitblijven van effect op een eerste antidepressivum. Wat nu?
De prevalentie van depressie neemt toe1. Het is de huisarts die meestal de diagnose van depressie stelt en ook een behandeling met antidepressiva instelt. Één patiënt op drie reageert niet op de eerste behandeling met antidepressiva. Gezien de lange wachttijden bij psychiaters is het vaak ook aan de huisarts om de behandeling dan te optimaliseren².
Emeritus prof. dr. Demyttenaere is psychiater-psychotherapeut, met een klinische en wetenschappelijke focus op angst en depressie. Hij nam ons mee in een boeiend verhaal rond depressie. Hieronder delen we zijn inzichten: wat doen in geval van uitblijven van effect op een eerste antidepressivum1?
De eerste vraag die prof. dr. Demyttenaere stelt tijdens de webinar luidt:
“Hoe lang wacht u in geval van uitblijven van effect om de behandeling aan te passen?”
De meeste aanwezige artsen geven aan na 6 weken de behandeling aan te passen.
“Jullie zijn relatief braaf”, aldus prof. dr. Demyttenaere.
Prof. dr. Demyttenaere geeft aan dat we soms agressiever moeten durven zijn.
Welke richtlijn geeft hij daarvoor mee?
“Na twee weken zou u 20% verbetering moeten zien. Indien dit niet het geval is, is de kans op een degelijke verbetering na 6-8 weken ongeveer nul procent.“
Wat zijn de mogelijkheden bij geen of onvoldoende effect1?
Prof. dr. Demyttenaere bespreekt vier mogelijkheden.
Indien er geen enkel effect is:
- Wissel van antidepressivum
- Optimaliseer de dosis. Om voor deze optie te kiezen is het belangrijk te zien dat er bij de patiënt minimum de eerste tekenen zichtbaar zijn van een positieve opklaring van de stemming.
- Belangrijk om te vermelden hier is dat er op groepsniveau weinig data zijn dat een hogere dosis van een antidepressivum, zoals paroxetine, fluoxetine en sertraline, meer effect heeft dan de lagere dosis.
- Het is echter belangrijk om dit individueel te bekijken: in een groep zijn er wél patiënten bij wie de hogere dosis meer effect heeft.
- De beste data betreffende dosis optimalisatie op groepsniveau zijn er voor venlafaxine (reden hieronder) en escilatopram.
- Kies voor een combinatietherapie. Dit wil zeggen: een antidepressivum toevoegen met een ander werkingsmechanisme. Op deze manier blijft het effect van het eerste antidepressivum behouden. We gaan er echter wel nog iets aan toevoegen.
Bijvoorbeeld: - Een serotoninerg antidepressivum combineren met een noradrenerg, zoals een SSRI + reboxetine
- Venlafaxine / duloxetine + mirtazapine: Venlafaxine is serotoninerg in de basisdosering (75 mg) en vanaf 150 mg werkt het ook noradrenerg. Dan is er een combinatie van werkingsmechanisme. De combinatie van venlafaxine of duloxetine mét mirtazapine is een krachtige combinatie. Dit laatste werkt ook op het serotoninerg én noradrenerg symptoom, maar op een andere manier.
- Psychotherapie of fysieke activiteit toevoegen heeft ook effect
- Ga voor augmentatie behandeling. Dit is het toevoegen van een product dat zelf niet antidepressief werkt, maar dat het antidepressief effect van het eerste product verhoogt. Bijvoorbeeld:
Indien er wel enig effect is:
- Augmentatie met een atypisch antipsychoticum.
- Augmentatie met lithium.
- Schildklierhormoon augmentatie (nog zelden gedaan in de prakijk)
Een combinatietherapie of augmentatiebehandeling heeft zowel voor- als nadelen vergeleken met een switch van antidepressivum. Bij het toevoegen van een behandeling blijft het therapeutisch voordeel van het eerste en is er geen risico op withdrawal symptomen. Het werkingsmechanisme van een tweede product kan bovendien additief zijn. Er dient echter rekening te worden gehouden met de kans op verminderde compliantie, verhoogde kans op bijwerkingen en medicamenteuze interacties en verhoogde kost in geval van het toevoegen van medicatie.
Conclusie
Steeds vaker is de huisarts niet enkel verantwoordelijk voor het instellen van een antidepressivum, maar ook voor de verdere opvolging van de behandeling². Prof. dr. Demyttenaere geeft aan dat huisartsen soms iets sneller mogen ingrijpen.
Indien er echt geen enkel effect is kan er gewisseld worden van antidepressivum. Is er wel enig effect? Dan kan de dosis van het eerste antidepressivum worden verhoogd, een tweede aan worden toegevoegd of een augmentatie behandeling worden opgestart.
Bent u benieuwd naar wat prof. dr. Demyttenaere heeft gedeeld tijdens het webinar betreffende de behandeling van depressie?
Referentie :
- Webinar ‘Depressie behandelen in de huisartsenpraktijk.’ Prof. Dr. Demyttenaere. Opname beschikbaar bij Viatris.
- Webinar ‘Combattre la dépression en médecine générale.’ Prof. Dr. Constant. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Antidepressiva en psychotherapie: geen ‘of-of’ verhaal
Tijdens een webinar over de behandeling van depressie in de huisartsenpraktijk kan het onderwerp psychotherapie niet ontbreken. Uiteraard werden antidepressiva uitgebreid besproken, maar wat blijkt? Het is geen ‘of-of’ verhaal. Prof. dr. Demyttenaere was hier heel duidelijk over: ook psychotherapie is vaak aangewezen bij patiënten met een depressie.
Verkiest u psychotherapie of antidepressiva?
Tijdens het webinar werden we meegenomen in het verhaal aan de hand van interactieve vragen. Één van de vragen luidde: ‘Indien u zelf een depressie zou hebben, verkiest u dan psychotherapie of antidepressiva?’
De grote meerderheid van de aanwezigen verkoos psychotherapie boven antidepressiva. De 80-20 verdeling die we hier zien is het gemiddelde antwoord op deze vraag.
Prof. dr. Demyttenaere wijst er ons op dat dit niet de verdeling is die we zien in de klinische praktijk. Daar zien we vaker het gebruik van antidepressiva. Er is echter wel een positieve evolutie zichtbaar in de afgelopen jaren. Steeds vaker verwijzen artsen door voor psychotherapie.
Hoe kiest u een psychotherapeut?
Tijdens de uiteenzetting blijkt verder dat het grootste deel van de aanwezige artsen de keuze van psychotherapeut baseert op feedback van andere patiënten, gevolgd door de opleiding/therapeutische stroming van de therapeut.
Wat blijkt? Er is nauwelijks een verschil in eindresultaat tussen de verschillende therapeutische stromingen. We onthouden dat de kwaliteit van de therapeut belangrijker is dan de oriëntatie. De feedback van andere patiënten kan daar dus een waardevolle informatiebron zijn.
Twee derde tot drie vierde van het effect van psychotherapie wordt veroorzaakt door niet-specifieke factoren, zoals een goed contact en vertrouwen. De ‘fit’ met de psychotherapeut is dus zeer belangrijk, maar ook de continuïteit. Helaas blijkt uit Engelse data dat het gemiddelde aantal sessies bij de psychotherapeut 5,3 is. Van zodra mensen geconfronteerd worden met hun donkere kantjes stoppen ze de therapie.
Conclusie
Zowel antidepressiva als psychotherapie zijn waardevol in de behandeling van depressie, het is geen ‘of-of’ verhaal. Een groot deel van het effect van psychotherapie is afhankelijk van niet-specifieke factoren zoals een goed contact met de psychotherapeut. De kwaliteit van de therapeut is belangrijker dan de oriëntatie. En als laatste, net als bij de behandeling met antidepressiva, is therapietrouw ook bepalend voor het effect.
Bent u benieuwd naar wat prof. dr. Demyttenaere heeft gedeeld tijdens het webinar betreffende de behandeling van depressie?
Referentie :
- Webinar ‘Depressie behandelen in de huisartsenpraktijk.’ Prof. Dr. Demyttenaere. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Depressie, antidepressiva en suïcide : zin en onzin
Er wordt veel gezegd én veronderstelt over depressie, antidepressiva en suïcide. Induceren antidepressiva suïcidaliteit? Zet het spreken over suïcide mensen aan om het te doen? Prof. dr. Demyttenaere, psychiater-psycotherapeut, hielp ons de zin van de onzin te scheiden1.
Wat is de impact van depressie op de levensverwachting?
Vrouwen met depressie leven ongeveer 10 jaar minder lang, voor mannen met depressie is dit bijna 15 jaar minder. Als we, los van de behandeling, kijken naar deze impact van depressie op de levensverwachting denken we gemiddeld eerst aan suïcide. Dit laatste vormt echter slechts een klein aandeel in de sterfte bij patiënten met depressie. Zélfs in jonge populaties is het risico om vroegtijdig te sterven door een depressie zichtbaar.
We zien een groter effect van depressie op de levensverwachting bij mannen. Mogelijke verklaringen kunnen zijn:
- Enerzijds heeft depressie een enorme invloed op cardiovasculair vlak en mannen zijn op dit vlak reeds meer kwetsbaar,
- anderzijds gaan vrouwen sneller hulp zoeken en zijn ze meer therapietrouw dan mannen.
Induceren antidepressiva suïcidaliteit?
Prof. dr. Demyttenaere is hier zeer direct over: neen! Antidepressiva reduceren suïcidaliteit.
Bij jongeren, tot 25 jaar, zien we soms echter wel een toename van suïcidale gedachten tijdens de eerste weken na de start van een behandeling, eventueel zijn er meer pogingen. Het is echter nooit aangetoond dat er meer suïcides zijn. En dit is het geval bij alle antidepressiva.
Hoe kan men dit verklaren?
- Een eerste mogelijke reden hiervoor is gerelateerd aan de ‘activatie’ die antidepressiva brengen. De verschillende symptomen van een depressie verbeteren niet synchroon. Soms zijn patiënten eerst té depressief om zelfmoord te plegen. Indien de activatie dan sneller komt dan de verbetering van de stemming, is er soms een verhoogd risico.
- Een andere mogelijke reden is dat hoe jonger de patiënt is wanneer de depressie optreedt, hoe hoger de kans is op een bipolaire stoornis. Behandeling met een antidepressivum zonder een stemmingsstabilisator kan dan een reden zijn.
- Een derde reden is dat het stellen van de diagnose van depressie moeilijker is bij jongeren.
Zet het spreken over suïcide mensen aan om het te doen?
Neen, praten over suïcide verhoogd het risico niet. Durf dus het gesprek aangaan en suïcide of zelfmoord letterlijk te benoemen.²
Verder wijst prof. dr. Demyttenaere erop dat suïcide essentieel niet voorspelbaar is. We denken nog vaak dat er een periode voorbij gaat waarin deze gedachten toenemen en meer concreet worden. Aan de hand van data leren we dat er vaak slechts tien minuten is tussen de eerste gedachte en het stellen van de daad.
Wat blijkt cruciaal? De opvolging van patiënten NA opname. Na een opname is het risico op suïcide het grootst omdat patiënten van continue naar discontinue zorg gaan. Een gesprek hebben met deze patiënten binnen de eerste zeven dagen na ontslag is hier zeer belangrijk.
Bent u benieuwd naar wat prof. dr. Demyttenaere heeft gedeeld tijdens het webinar betreffende de behandeling van depressie?
Referentie :
- Webinar ‘Depressie behandelen in de huisartsenpraktijk.’ Prof. Dr. Demyttenaere. Opname beschikbaar bij Viatris.
- Webinar ‘Combattre la dépression en médecine générale.’ Prof. Dr. Constant. Opname beschikbaar bij Viatris.
Disclaimer: De inhoud van dit artikel is een weergave van de meningen en uitspraken van de spreker zoals verwoord tijdens het webinar waarnaar gerefereerd wordt. Elke patiënt moet individueel worden onderzocht en geadviseerd en deze informatie vervangt de noodzaak van een dergelijk onderzoek en/of advies niet geheel of gedeeltelijk. Viatris beoefent geen geneeskunde. Elke arts dient zijn of haar eigen onafhankelijke oordeel uit te oefenen bij de diagnose en behandeling van een individuele patiënt.
NON-2022-14575-N – Date of creation – January 2023
Samen tegen depressie
Uit een enquête die Sciensano in maart 2022 uitgevoerd heeft, blijkt dat meer dan 1 op 7 Belgen aan een depressie lijdt*. De stijging in het aantal depressies is zorgwekkend gezien de impact ervan op patiënten en de mensen om hen heen.
De drempel verlagen om het uit te spreken
Dit jaar grepen wij de Werelddag voor Mentale Gezondheid (10 oktober) aan om het bewustzijn te verhogen rond depressie. Wij startten in oktober een campagne om depressie bespreekbaar te maken. Aan de hand van posters en sociale media willen wij de drempel mee helpen verlagen opdat mensen durven uitspreken welke donkere wolk boven hun hoofd hangt.
Viatris stelt een website ter beschikking met informatie rond depressie en biedt ook een test aan. Deze test is louter indicatief en de patiënt zal telkens verwezen worden naar de huisarts voor een uiteindelijke diagnose.
Graag een kijkje nemen op de website? Dat kan.
Een digitale versie van de poster rond depressie downloaden?
Samen depressie bestrijden. Stap voor stap.
*Tiende COVID-19-Gezondheidsenquête. Eerste resultaten. Brussel, België; Depotnummer: D/2022/14.440/19. Beschikbaar op: https://doi.org/10.25608/8rkq-1n56
NON-2022-10309-N
Detectie Depressie bij Adolescenten
Hart- en Vaatziekten bij Vrouwen
Hart- en vaatziekten zijn niet meer alleen iets van mannen.
Ze staan ook op nummer één als doodsoorzaak bij Europese vrouwen1 . Vóór de menopauze zijn vrouwen door hun hormonen beter beschermd tegen hart- en vaatziekten. Helaas zien we dat bepaalde levensstijlveranderingen (roken, sedentarisme, ongezonde voeding) deze bescherming verminderen1 . Bovendien hebben vrouwen anatomisch gezien een kleiner hart en dunnere slagaders als mannen. Dit maakt vrouwen meer vatbaar voor bepaalde risicofactoren1 .
Hoog tijd dus om meer aandacht te hebben voor het vrouwelijke hart!
Hiervoor werkt Viatris samen met de Belgische Cardiologische
Liga. Trouw aan onze missie zetten wij ons in om voortdurend te
sensibiliseren, leemtes in kennis te overbruggen en informatie te
verstrekken.
Gedurende de afgelopen maanden was er via de campagne veel
media aandacht voor de thematiek.
Één de hoogtepunten was een webinar voor huisartsen over ‘Het hart van de vrouw’.
Het programma:
• Inleiding en praktische informatie -Dr. Marc Fabry & Prof. Dr. Guy De Backer
• Het hart van de vrouw, wat is er anders? -Dr. Eva de Caluwé
• Geslachtsverschillen in de secundaire preventie van cardiovasculaire ziekten Prof. -Dr. Guy De Backer
• Invloed van de menopauze en HST op de cardiometabole gezondheid van de vrouw Prof. -Dr. Johan Verhaeghe
1Referentie: https://liguecardioliga.be/hart-en-vaatziekten-bij-vrouwenbeter/
NON-2022-10038-N – Date of creation: January 2023
Viathlon voor Oekraïne
Net als in de rest van de wereld waren (en zijn) wij bij Viatris België diep bezorgd over de situatie in Oekraïne. We waren vastbesloten om ons te engageren want onze missie, alle patiënten toegang tot geneesmiddelen verschaffen, weerklinkt meer dan ooit in de huidige context. Daarom hebben wij dit jaar de Viathlon ingezet om te doen wat we kunnen om de Oekraïense bevolking te steunen.
Het Viathlon-programma werd ontworpen door Viatris België als overkoepelend concept dat relevante doelen ondersteunt. Samen zetten wij ons sportiefste beentje voor om geld in te zamelen voor goede doelen.
Viatris collega’s verbonden voor het goede doel
Zoals vele medewerkers hadden ook wij er bij Viatris meer thuiswerk op zitten dan kantoorwerk. Dit had een impact op zowel de mentale gezondheid als op het fysiek welzijn. Geen beter idee dan deze Viathlon om ons in beweging te brengen én ons te verbinden. Eerst verliep dit virtueel via de Viathlon-app en later live op het Viathlonsportevenement.
Ons doel?
50 dagen veldwerk van een mobiel noodhulpteam van ‘Dokters van de
Wereld’ financieren.
Wat moesten wij hiervoor doen?
Samen 15 miljoen stappen zetten!
Is het ons gelukt? JA!
Wij deden dit niet alleen! Wij hebben ook gezondheidszorgbeoefenaars gevraagd om deel te nemen aan de Viathlon voor Oekraïne.
10.462.342 keer bedankt aan de gezondheidszorgbeoefenaars!
Maar liefst 500 gezondheidszorgbeoefenaars namen deel aan de Viathlon. Zij gingen elk voor 20 000 stappen in vier dagen tijd. De missie van Dokters van de Wereld is opkomen voor het universele recht op gezondheid voor iedereen, met als belangrijkste speerpunt zorg voor kwetsbare groepen.
Elke stap heeft bijgedragen aan het bereiken van dit resultaat waarmee wij dit prachtig initiatief van Dokters van de Wereld kunnen steunen. Bedankt. En wij bij Viatris blijven ons ervan bewust dat onze acties van invloed zijn op het welzijn van patiënten. Denken wij al aan de volgende Viathlon? Misschien!
Stap voor stap!
NON-2022-11308-N – Date of creation: August 2022